Целью данной статьи является исследование единства песни и стилистического взаимодействия эстрадного и академического искусства в казахстанской песенно-исполнительской практике. На примере исполнительского искусства Розы Баглановой рассмотрена роль песни в творчестве казахстанских композиторов и исполнителей, проанализированы общие особенности вокального искусства Р. Баглановой в контексте развития казахской песни в годы советской власти, выявлены стилистические направления в ее репертуаре и индивидуальное своеобразие в звукорежиссуре и интонации.
Пересечение эстрадного и академического песенных стилей – одно из направлений творчества композиторов Казахстана, сочиняющих песни наряду с операми и балетами, симфоническими и камерными вокальными и оркестровыми произведениями. Определены выразительные особенности песни Еркегали Рахмадиева «Тан самалы». Её уникальность заключается в органичном сочетании традиций казахского народного песенного творчества, вокальной стилистики камерной песни и романтической лирики. В её структуре отмечаются черты сложной формы: непрерывное мелодическое прорастание, основанное на пении тонов тонического трезвучия. Песню «Тан самалы» как эстрадные артисты с традиционной манерой пения, так и классические академические певцы. Роза Багланова создала непревзойденный образец интерпретации этого шедевра казахской музыки ХХ века. Она обогатила песенную культуру, ориентированную на широкую аудиторию.
Перекрестное влияние внутрижанровых стилистических тенденций в песне «Тан самалы»
и в искусстве ее интерпретации Р. Баглановой намечает два взаимонаправленных процесса
между творчеством композиторов и исполнителей. Поэтому наряду с установившимся раздельным изучением разновидностей песни (фольклорной, академической, эстрадной) методологически важным является единство национальной песенной культуры.
This article aims to explore the unity of song and the stylistic interaction between pop and academic art songwriting and performing practice in Kazakhstan. Using the performing art of Roza Baglanova as an example, the study examines the role of song in the works of composers and performers of Kazakhstan, analyzes the general features of R. Baglanova’s vocal art in the context of the development of Kazakh sining during the Soviet period. It also identifies stylistic directions in her repertoire and individual originality in sound production and intonation.
To overlap the pop and academic song styles are one of the trends in the works of composers in Kazakhstan. They create songs along with operas and ballets, large-scale and academic vocals and orchestral productions. One of the songs, “Tan Samaly” by Yerkegali Rakhmadiyev, carries the expressive features. Its uniqueness lies in the organic plexus of Kazakh folk song-making, the academic vocals style and romance lyrics. It got the features of a complex form in structure: a steady melodic growth based on the tonic triad singing. The “Tan Samaly” song can be performed by both the “traditional-singing-style” pop artists and the academic singers. R. Baglanova has created an unsurpassed example of interpretation of this masterpiece of Kazakh of the 20th century. She contributed to song culture, that is oriented to a broad audience.
The cross-influences of intra-genre stylistic trends in the song “Tan Samaly” and in the art of its interpretation by R. Baglanova outline two mutually directed processes between the creativity of composers and performers. Therefore, along with the established separate study of the varieties of songs (folklore, academic, and pop), the unity of the national song culture is methodologically important.
Бұл мақаланың мақсаты – әннің бірлігін және қазақстандық ән-орындаушылық практикадағы эстрадалық және академиялық өнердің стилистикалық өзара іс-қимылын зерттеу. Роза Бағланованың орындаушылық өнерінің мысалында қазақстандық композиторлар мен орындаушылардың шығармашылығындағы әннің рөлі қарастырылып, Р. Бағланованың вокалдық өнерінің жалпы ерекшеліктері Кеңес өкіметі жылдарындағы қазақ әнінің дамуы тұрғысынан талданды, оның репертуарындағы стилистикалық бағыттар және дыбыс режиссурасы мен интонациясындағы жеке ерекшелігі анықталды.
Эстрадалық және академиялық ән стильдерінің қиылысы – опералар мен балеттермен, симфониялық және камералық вокалдық және оркестрлік шығармалармен қатар әндер жазатын Қазақстан композиторларының шығармашылық бағыттарының бірі. Еркеғали Рахмадиевтің «Таң Самалы» әнінің мәнерлі ерекшеліктері анықталды. Оның бірегейлігі қазақ халық ән шығармашылығы дәстүрлерінің, камералық әннің вокалдық стилистикасының және романтикалық лириканың органикалық үйлесімінде жатыр. Оның құрылымында күрделі форманың ерекшеліктері атап өтіледі: тоникалық триаданың тондарын айтуға негізделген үздіксіз әуезді өну. «Таң Самалы» әнін дәстүрлі ән айту мәнері бар эстрада әртістері де, классикалық академиялық әншілер де орындайды. Роза Бағланова ХХ ғасырдағы қазақ музыкасының осы жауһарын интерпретациялаудың теңдессіз үлгісін жасады. Ол кең аудиторияға бағытталған ән мәдениетін байытты.
«Таң Самалы» әніндегі және оны Р. Бағлановамен интерпретациялаудағы жанрішілік стилистикалық тенденциялардың өзара әсері композиторлар мен орындаушылардың шығармашылығы арасындағы өзара бағытталған екі үдерісті белгілейді. Сондықтан әннің түрлерін (фольклорлық, академиялық, эстрадалық) бөлек зерттеумен қатар ұлттық ән мәдениетінің бірлігі әдіснамалық тұрғыдан маңызды болып табылады.
